LICZEBNIKI - ZASADY UŻYCIA
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Gramatyka angielska
- Kategoria: Liczebniki
(1) All of those twenty-five girls wanted to admit their guilt.
Wszystkie te dwadzieścia pięć dziewczyn chciało przyznać się do winy.
(2) In Poland, you can buy forty different kinds of vodka.
W Polsce można kupić czterdzieści różnych rodzajów wódki.
Należy zwrócić uwagę, że liczony rzeczownik nie jest poprzedzany przyimkiem "of" (Polacy czasem chcieliby poprzez użycie tego przyimka odwzorować polskie konstrukcje z dopełniaczem - por. 'pięciu chłopców', a nie *\'pięciu chłopcy').
(3a) I have never seen five beautiful girls in one place.
Nigdy nie widziałem pięciu pięknych dziewczyn w jednym miejscu.
(3b) *I have never seen five of beautiful girls in one place.
Wyjątkiem od powyższej reguły jest użycie przyimka "of" w sposób analogiczny do polskiego przyimka "z\":
(4) They are two of the most beautiful girls I\'ve ever met.
To są dwie z najpiękniejszych dziewczyn, jakie spotkałem.
Przyimek "of" jest także spotykany po liczebnikach takich jak "dozen" 'tuzin', "hundred" 'sto', "thousand" 'tysiąc', "million" 'milion', jednak nie we wszystkich kontekstach. Kiedy chcemy powiedzieć, że czegoś jest bardzo dużo (niezliczona ilość), możemy - tak jak w języku polskim - użyć liczebników typu "hundred" czy "million" w liczbie mnogiej. Zachowują się one wówczas jak zwykłe rzeczowniki i dlatego niezbędne jest użycie przyimka "of "
(5) Millions of Poles are interested in football.
Miliony Polaków interesują się piłką nożną.
Niekiedy dwa liczebniki omawianego typu występują koło siebie:
(6) Hundreds of thousands of students will protest against the war in the Middle East.
Setki tysięcy studentów będą protestować przeciwko wojnie na Bliskim Wschodzie.
Warto zwrócić uwagę, że poza pokazanym w przykładach (5-6) użyciem w znaczeniu 'mnóstwo' liczebniki takie jak "hundred\", "thousand\", "million" nigdy nie występują w liczbie mnogiej (czyli np. 'pięć tysięcy' to "five thousand\", a nie *\"five thousands "
Także konstrukcja, w której liczebnik występuje w połączeniu z zaimkiem osobowym (np. "we" 'my', "you" 'wy' etc.), wymaga użycia przyimka "of" (zaimek zmienia w takich wyrażeniach formę przypadka).
(7a) I would never like the five of them to visit me in Poland.
Nigdy bym nie chciał, żeby ich pięciu odwiedziło mnie w Polsce.
(7b) *I would never like the five they to visit me in Poland.
Liczebnikom towarzyszą czasem dodatkowe określenia, wskazujące na stopień dokładności i granice dopuszczalnych zaokrągleń w mówieniu o liczbach w konkretnej sytuacji (np. "about\", "around" 'około', "at least" 'co najmniej', "almost" 'prawie' itd.), np.:
(8) The Mongolian occupation of my country lasted for around seventy years.
Mongolska okupacja mojego kraju trwała przez około siedemdziesiąt lat.
(9) We have a creche for about seventy children.
Mamy żłobek dla około siedemdziesięciu dzieci.
(10) That information has proved useful to some seventy people.
Tamta informacja okazała się użyteczna dla jakichś siedemdziesięciu osób.
(11) I\'ve been told that seventy or so new factories are to be located in the city centre.
Powiedziano mi, że mniej więcej siedemdziesiąt nowych fabryk będzie umiejscowionych w centrum miasta.
(12) The manager sacked seventy employees, or thereabouts.
Dyrektor zwolnił około siedemdziesięciu zatrudnionych.
(13) My grandmother married that lumberjack seventy odd years ago.
Moja babka wyszła za mąż za tamtego drwala przeszło siedemdziesiąt lat temu.
(14) We have a growing population and therefore we need at least seventy new hospitals.
Mamy zwiększającą się liczbę ludności i dlatego potrzebujemy co najmniej siedemdziesiąt nowych szpitali.
(15) My father has almost seventy men under his command.
Mój ojciec ma prawie siedemdziesięciu ludzi pod swoją komendą.
Liczebnik może występować w zdaniu bez żadnego liczonego elementu - opisujemy wtedy najczęściej samą liczbę, do której się on odnosi:
(16) Everybody knows that eight is not an odd number.
Każdy wie, że osiem nie jest liczbą nieparzystą.
Sposób użycia angielskich liczebników porządkowych (czyli określających kolejność) jest bardzo zbliżony do polskiego. Przypominają one swym zachowaniem składniowym przymiotniki.
(17) My sister\'s husband was the eighty-fourth on the list of accepted candidates.
Mąż mojej siostry był osiemdziesiąty czwarty na liście przyjętych kandydatów.
(18) Having seen all the movies by Lucas, I think that the first one was the best.
Zobaczywszy wszystkie filmy Lucasa, myślę, że pierwszy był najlepszy.
W języku angielskim nie istnieje liczebnik porządkowy odpowiadający polskiemu słowu 'zerowy'. W wyrażeniach, które w języku polskim wymagają użycia tego wyrazu, można zastąpić go po prostu liczebnikiem "zero\":
(19a) the zero level
(19b) level zero
poziom zerowy
(19c) *the zeroth level
Warto zwrócić uwagę, że w przykładzie (19a) nie byłoby możliwe użycie innych liczebników głównych w znaczeniu porządkowym:
(20a) the second level
drugi poziom
(20b) *the two level
Końcówka "-th" występująca w liczebnikach porządkowych zakończonych na "-tieth" (oznaczających wielokrotności liczby 10) ma wpływ na ich wymowę. W porównaniu do liczebnika głównego liczebnik porządkowy ma o jedną sylabę więcej - przed końcówką "-th" wymawiana jest dodatkowa samogłoska):
\"twenty\"
\'dwadzieścia\'
\"twentieth\"
\'dwudziesty\'
\"sixty\"
\'sześćdziesiąt\'
\"sixtieth\"
\'sześćdziesiąty\'
Liczebniki występują czasem po rzeczowniku, do którego się odnoszą. Takie konstrukcje używane są przy podawaniu numeru jednego z wielu elementów (np. numeru strony w książce lub pokoju).
(21) You can find the exact quotation in chapter three, page fifty, line thirteen.
Możesz znaleźć dokładny cytat w rozdziale trzecim, strona piętnasta, linia trzynasta.
Mimo że chodzi w takich wypadkach o konkretny element, nie używamy przedimka określonego "the "
(22a) Haven\'t you seen Adam in Room 33?
Czy nie widziałeś Adama w pokoju 33?
(22b) *Haven\'t you seen Adam in the Room 33?
Warto zwrócić uwagę na sposób odczytywania numerów pokojów (a także innych numerów w adresach), które składają się z więcej niż dwóch cyfr. Numer taki zostaje niejako podzielony na dwa numery: dwie ostatnie cyfry odczytywane są jak osobna liczba.
(23a) room seven twenty-four
pokój siedemset dwadzieści cztery
(23b) *room seven hundred and twenty-four
(24a) room seventy-three twenty-four
pokój siedem tysięcy trzysta dwadzieścia cztery
(24b) *room seven thousand three hundred twenty-four
Przy odczytywaniu numerów telefonicznych, a więc zasadniczo nie liczb jako takich, lecz ciągów cyfr, zawsze wymawia się każdą cyfrę składową z osobna. Zero wymiane jest zwykle jako litera "o\", rzadziej jako "zero. Jeżeli ta sama cyfra pojawia się w numerze po kolei więcej niż jeden raz, można użyć słów "double" ('podwójny') i "treble\"/ "tripple" ('potrójny'), aby uniknąć jej powtarzania.
(25) My phone number is 328834.
Mój numer to 328734.
three, two, double eight, three, four
*thirty-two, eighty-eight, thirty-four
*three hundred twenty-eight, eight hundred thirty-four
Literami zapisuje się zazwyczaj tylko liczebniki odpowiadające liczbom 0-20 (choć czasem także 20-100). Liczebniki nazywające liczby wyższe niż 20 zapisuje się cyframi.
W tekstach technicznych bądź nieformalnych liczebniki "thousand" i "million" mogą być czasem zapisywane za pomocą liter "k" i "m" (pochodzących od odpowiadających im słów greckich).
(26) Believe it or not but my father earns $2m per month!
Możesz wierzyć lub nie, ale mój ojciec zarabia dwa miliony dolarów miesięcznie!
(27) the millenium bug otherwise known as Y2K
pluskwa milenijna inaczej znana jako rok dwutysięczny
W brytyjskiej i amerykańskiej odmianie języka angielskiego występują istotne różnice w nazwach najwyższych liczebników. Najczęściej cytowanym przykładem jest słowo "billion " W amerykańskim systemie liczebnikowym słowo to oznacza 109, czyli odpowiada polskiemu wyrazowi 'miliard'. Z kolei do nazwania tego, co Brytyjczycy określają słowem "billion" (10 do dwunastej), Amerykanie używają słowa "trillion" (ten ostatni liczebnik to w odmianie brytyjskiej 10 do osiemnastej). To samo dotyczy liczebników jeszcze wyższych (są niezwykle rzadko używane), takich jak "quadrillion\", oznaczający 10 do dwudziestej czwartej dla Brytyjczyków, a 10 do pietnastej dla Amerykanów. Warto przy tym pamiętać, że system amerykański staje się coraz bardziej popularny także wśród Brytyjczyków (nie dotyczy to jednak użyć specjalistycznych i naukowych, w których wciąż używany jest tylko tradycyjny system brytyjski).
Liczebniki wyższe niż "trillion" są bardzo rzadko używane - zastępuje się je zazwyczaj potęgami liczby 10:
(27) ten to the sixteenth power/ten to the power of sixteen
dziesięć do szesnastej potęgi