MAKE czy DO
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Gramatyka angielska
- Kategoria: Zagadnienia gramatyczne
 |
|
Zarówno czasownik “do” (forma czasu przeszłego “did”, forma imiesłowu biernego “done”), jak i czasownik “make” (forma czasu przeszłego “made”, forma imiesłowu biernego “made”) tłumaczy się najprościej jako ‘robić’ lub ‘zrobić’. Podobieństwo znaczeniowe sprawia, że są one często mylone przez Polaków, którzy uczą się języka angielskiego.
Czasownik “do” oznacza tyle, co ‘wykonywać jakąś czynność’, ‘być zajętym robieniem czegoś’, a używać możemy go również wtedy, gdy w ogóle nie precyzujemy, o jaką konkretną czynność nam chodzi.
(1) What are you doing at the weekend?
Co robisz w weekend?
(2) Do something about it! You can’t just wait for things to happen.
Zrób coś w tej sprawie! Nie możesz po prostu czekasz, aż coś się stanie.
(3) Doing nothing is my favourite activity.
Nierobienie niczego to moja ulubiona czynność.
Dopełnieniem czasownika “do” jest z reguły nazwa wykonywanej czynności (rzeczownik, zaimek albo forma “-ing” z przedimkiem). Jest to najczęściej taka czynność, którą podejmuje się z rozmysłem, nie zaś przypadkowo lub nie zdając sobie z tego sprawy. Dlatego właśnie “do” pojawia się m.in. tam, gdzie mówimy o pracy, w tym również o sprzątaniu w domu (o myciu okien czy zmywaniu naczyń).
(4) She did a good job on her final exam.
Dobrze się spisała na swoim egzaminie końcowym.
(5) How could you do this do me? I thought we were friends.
Jak mogłaś mi to zrobić? Myślałam, że jesteśmy przyjaciółkami.
(6) It was supposed to be a debate, but I didn’t say anything – Mary did all the talking.
To miała być debata, ale nic nie powiedziałem – mówiła tylko Mary.
(7) I’d love to come, but I still have to do some work tonight.
Bardzo bym chciał przyjść, ale muszę jeszcze dziś wieczorem popracować.
(8) She doesn’t like doing the dishes – she’s always had a dishwasher.
Nie lubi zmywać naczyń – zawsze miała zmywarkę.
Czasownik “make” znaczy natomiast przede wszystkim ‘stworzyć coś, czego wcześniej nie było’, a jego dopełnieniem jest zwykle nazwa tego, co powstaje jako wynik podjętej czynności (rzeczownik). “Make” określa zatem takie działania (niekoniecznie celowe), które kończą się stworzeniem czegoś nowego – od przedmiotów materialnych przez posiłki aż po tak abstrakcyjne rzeczy, jak uwagi czy plany na przyszłość.
(9) Look, I made these pyjamas last autumn. What do you think?
Zobacz, zrobiłam tę piżamę zeszłej jesieni. Co sądzisz?
(10) Who’s making dinner tonight? It’s not my turn, is it?
Kto dzisiaj robi kolację? Chyba nie moja kolej, prawda?
(11) He made a few irrelevant remarks and that was it.
Zrobił parę uwag nie na temat i to wszystko.
Jeśli wahamy się, który czasownik wybrać w danym przypadku – “do” czy “make” – bezpieczniej zdecydować się na ten drugi, ponieważ występuje on w większej liczbie kontekstów. Wyrażeń z “do” i “make” warto jednak nauczyć się na pamięć. Opanowanie często używanych wyrażeń daje wprawę w przewidywaniu, który z czasowników należy zastosować w połączeniu z nowymi słowami.
Wyrażenia z ‘do’:
“do ... months/years”
‘spędzić ileś miesięcy/lat itd. w jakimś miejscu albo pracy’
“do a course”
‘zrobić kurs (np. na uniwersytecie)’
“do a good/bad job”
‘dobrze/źle się spisać’
“do a place”
‘odwiedzić jakieś znane miejsce’
“do a project”
‘przygotować jakiś referat albo wypracowanie’
“do a subject” (br.)
‘studiować jakiś przedmiot na wyższej uczelni’
“do business”
‘robić interesy’
“do lunch/a film”
‘spotkać się z kimś na lunch/w kinie’
“do one’s homework”
‘odrobić zadanie domowe’
“do some work”
‘popracować, zajmować się pracą’
“do someone a favour”
‘wyświadczyć komuś przysługę’
“do someone good/harm”
‘wyświadczyć komuś dobro/wyrządzić komuś szkodę’
“do something/anything/nothing”
‘robić coś/cokolwiek/nic nie robić’
“do something”
‘wytwarzać lub sprzedawać jakiś produkt (o firmie)’
“do the dishes”/“do the washing-up” (br.)
‘zmywać naczynia’
“do the housework”
‘wykonywać prace domowe (np. sprzątanie)’
“do the right thing”
‘postąpić słusznie’
“do the same thing”
‘robić to samo’
“do the shopping”
‘robić zakupy’
“do the windows”
‘umyć okna’
“do this/that”
‘robić to/tamto’
“do well/badly/all right”
‘radzić sobie dobrze/źle/w porządku’
(12) ‘We must do lunch sometime’ often means ‘I don’t care if I never see you again.’ – Paul Grice
“Musimy się spotkać na lunch” często znaczy “Wszystko mi jedno, jeśli cię już nigdy nie zobaczę”.
(13) Many American students extend their stay in Britain to do Europe.
Wielu amerykańskich studentów przedłuża swój pobyt w Wielkiej Brytanii, żeby zwiedzić Europę.
(14) Though I did music at university, I work as an accountant.
Chociaż studiowałam muzykę, pracuję jako księgowa.
(15) Jim did a project on personal identity and it really got him hooked on the subject.
Jim napisał referat na temat tożsamości osobowej i to go naprawdę zainteresowało.
(16) She did five years as an analyst at PriceWaterCoopers and then moved to BCG.
Pracowała przez pięć lat jako analityk w firmie PriceWaterCoopers, a potem przeniosła się do BCG.
(17) They don’t do Polish sauerkraut at Sainsbury’s.
W hipermarkecie Sainsbury’s nie sprzedają polskiej kiszonej kapusty.
|
|
Wyrażenia z “make”:
“make (a) noise”
‘robić hałas’
“make a bed”
‘posłać łóżko’
“make a copy of something”
‘zrobić kopię czegoś’
“make a deadline”
‘zrobić coś w terminie’
“make a decision”
‘podjąć decyzję’
“make a difference (to something)”
‘sprawiać, że coś jest pod jakimś względem lepsze’
“make a habit of doing something”
‘wyrobić w sobie nawyk robienia czegoś’
“make a hole/scratch/dent”
‘zrobić dziurę/rysę/wgłębienie itd.’
“make a living”
‘zarabiać na życie’
“make a meal/a cup of tea”
‘zrobić posiłek/filiżankę herbaty’
“make a mess”
‘zrobić bałagan, nabrudzić’
“make a mistake”
‘popełnić błąd’
“make a phone call”
‘zadzwonić, zatelefonować’
“make a point about something”
‘wypowiedzieć opinię w jakiejś sprawie’
“make a profit”
‘osiągać zysk’
“make a suggestion”
‘poczynić sugestię’
“make an attempt”
‘dokonać próby’
“make an offer”
‘uczynić propozycję’
“make arrangements”
‘zadbać o coś zawczasu’
“make fun of something”
‘robić sobie żarty z czegoś/kogoś’
“make it”
‘odnieść sukces w danej dziedzinie’
“make it”
‘zdążyć na czas, nie spóźnić się’, ‘móc uczestniczyć w jakimś wydarzeniu’
“make it”
‘wyjść cało z wypadku lub poważnej choroby’
“make love to someone”
‘kochać się z kimś, uprawiać z kimś seks’
“make money”
‘robić pieniądze’
“make news”
‘być tematem ważnych wiadomości w mediach’
“make peace”
‘wprowadzać pokój’
“make sense”
‘mieć sens, być do rzeczy’
“make the best of something”
‘wykorzystać coś trudnego lub nieprzyjemnego jak najlepiej’
“make the most of something”
‘wykorzystać coś jak najlepiej’
“make war”
‘prowadzić wojnę’
(18) We don’t have much time. What makes you believe you’ll make the deadline?
Nie mamy wiele czasu. Na jakiej podstawie sądzisz, że wyrobisz się w terminie?
(19) As far as I can understand him, his ideas make perfect sense.
O ile go rozumiem, jego pomysły są całkiem do rzeczy.
(20) An extra five thousand pounds would make a huge difference to our budget.
Dodatkowych pięć tysięcy funtów podreperowałoby ogromnie nasz budżet.
(21) Martial law made news in the West, which helped to sell books about Poland.
Stan wojenny stał się na Zachodzie ważnym wydarzeniem, co pomogło w sprzedaży książek o Polsce.
(22) Have you made arrangements for the labrador to be looked after when you’re on holiday?
Czy załatwiliście sprawę opieki nad labradorem podczas waszego urlopu?
(23) You’ve been speaking for three minutes now. Could you go on to make your point?
Mówi Pan już od trzech minut. Czy mógłby Pan przejść do puenty?
(24) Over the years he’s made a habit of reading in the loo.
Przez lata wyrobił w sobie nawyk czytania w toalecie.
(25) He made it in theoretical physics before he was even thirty.
Odniósł sukces w fizyce teoretycznej jeszcze przed trzydziestką.
(26) I made it just in time for the exam.
Zdążyłem w samą porę na egzamin.
(27) Did you make it to the meeting?
Czy zdołałeś być na zebraniu?
(28) She’s lost a lot of blood, but the doctor says she’s going to make it.
Straciła wiele krwi, ale doktor mówi, że z tego wyjdzie.
Należy zwrócić uwagę, że istnieje w języku angielskim wyrażenie “make do (with/without something)”, które łączy obydwa omawiane tutaj czasowniki. Używamy go wtedy, gdy mówimy, że ktoś radzi sobie w trudnej sytuacji, wykorzystując dobrze to, co ma do dyspozycji, mimo wszelkich innych braków, np.:
(29) There was very little money when mom was out of work, but somehow we made do.
Było bardzo mało pieniędzy, gdy mam była bez pracy, ale jakoś dawaliśmy sobie radę.
